Мақсат жариялаған Шәмші атамыздың «Дүнген қызы»-әнінің тарихы жарияланғаннан соң көп оқырмандар арасында дүнген дегендер кім,қандай халық деген заңды сұрақтар туындауы әбден мүмкін. Әрине гуглдан немесе уйкипедиядан қарай салуға болар еді, бірақ сол жөрге жазғандардың көбісі тірі дүнген көрмей ақ оқығандарынан тоқып жаза салатын сияқты.мен өзімнің аралас-құралас жүрген, күнде көріп жүрген,әрі осы ән кейіпкерінің туған ауылының дүнгендері туралы өз ойымды жазғым келді.
Дүнгендер-кәдігімгі қытайлар, мұсылман дінін ұстанады, білетіндер қытаймен тіл айырмашылығы азғана дейді. Осыдан 30-40 жыл бұрын түр-әлпеттері жалпақ бет,қысық көз, шәлтиген,ұсқынсыз болатын.Қазір соңғы кездегі жастары қазақтармен қан алмасу (құда-жекжат болу)болу арқылы біршама жаксарды,әдемі, аққұбаша болып келеді.Оқыған, жоғарғы зшалонда қызмет жасайтындары аз, жоқтың қасы, көбі сауданы қанағат тұтады.Бірақ бұл уақытша ғана сияқты, себебі жеке тұрмыс жағынан алсаң қазақтардан көп бақуатты тұрады. Негізгі тамақтары көкөніс, негізгі айналысатын кәсібі жер, көкөніс өсіру, соны нарыққа шығару.Еңбекқор халық,өзбектерден көп жақсы,қулық-сұмдықтан алыстау. Қазақтарға оң көзқараста, себебі баратын арқа сүйер жері, елі жоқ.
Негізгі ауып келген елдеріқытайлар да,ұйғырлар да бұларды өлердей жек көреді, бұлар да.Бірақ соңғы жылдарда дүнгендер сан жағынан күрт көбейіп келеді, түптің түбінде қазақтың бас ауруы болуы әбден мүмкін.Міне Дүнген дегенің осы.